Je kunt een rivier niet duwen

Wat me steeds vaker opvalt: het woord verandermanagement schuurt. Ik associeer het met het idee dat mensen “aan te passen” of te “veranderen” zijn. Alsof gedrag iets is dat je van buitenaf kunt herontwerpen. Zelf spreek ik veel liever over ontwikkeling.

Mensen bewegen wél, maar meestal niet omdat iemand anders dat van hen verwacht. Ze ontwikkelen zich wanneer betekenis, tijd, veiligheid en richting samenkomen. Ontwikkeling sluit aan bij wie iemand al is. Verandering probeert soms iets te forceren dat er nog niet kan zijn.

Systemisch gezien wringt het begrip verandermanagement. Het centreert de sturing, niet de relatie. Het benadrukt maakbaarheid, terwijl echte beweging ontstaat wanneer mensen eigenaarschap voelen, hun plek herkennen in het grotere geheel en zelf betekenis kunnen geven aan wat er van hen wordt gevraagd.

Misschien is dat de verschuiving van deze tijd: minder veranderen, meer ontwikkelen. Minder duwen, meer uitnodigen. Minder plannen en meer aanhaken bij wat zich al aandient.

Voor me zie ik dan weer die rivier, die gewoon doet wat ze altijd al deed. De loop kun je begeleiden; maar de rivier laat zich niet duwen.

Foto: Linnaea Mallette (PublicDomainPictures)